Wójt Pawłowic o trudnej sytuacji gminy

Franciszek Dziendziel w liście do mieszkańców opisuje aktualną stytuację finansową gminy oraz m.in. zapowiada złożenie pozwu przeciwko Skarbowi Państwa.

O tym, że gminy górnicze stanęły przed ogromnym problemem zwrotu podatku zapłaconego w ciągu minionych lat przez kopalniom pisaliśmy TUTAJ. W naszym powiecie ten problem dotyczy najbardziej gminy Pawłowice, która musi zwrócić JSW 25 mln zł za trzy lata.

7 stycznia na stronie internetowej Urzędu Gminy Pawłowice został opublikowany list wójta Pawłowic, Franciszka Dziendziela do mieszkańców. Opisuje on w nim aktualną sytuację finansową oraz pisze o zamierzeniach na ten rok i na kolejne lata. Zapowiada m.in. złożenie pozwu przeciwko Skarbowi Państwa oraz próbę odzyskania zapłaconego "janosikowego".

Drodzy Mieszkańcy Gminy Pawłowice,

zanim przedstawię wizję funkcjonowania gminy w najbliższych latach, chcę zapoznać Was z aktualną sytuacją finansową gminy, jaką zastałem na dzień przejęcia przeze mnie funkcji wójta, 8 grudnia 2014 roku.

Na dzień dzisiejszy musimy zmierzyć się z bardzo trudnym zadaniem. Z jednej strony chcemy kontynuować działania prowadzone w naszej gminie przez ostatnie 25 lat, a z drugiej strony musimy zwrócić naliczony  na podstawie niejasnych przepisów podatek od nieruchomości. Z pozoru wydawałoby się to bardzo proste, ale w ostatnim czasie sytuacja finansowa gminy zmieniła się diametralnie. Dynamiczny rozwój naszej gminy spowodowany był gospodarnością, mądrym zarządzaniem ale i zwiększonymi dochodami z podatków od budowli zlokalizowanych w wyrobiskach górniczych pobranych na podstawie niejednoznacznych przepisów.

W ostatnich latach gmina pozyskiwała coraz większe środki z  dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, funduszy Unii Europejskiej oraz z państwowej subwencji na oświatę, ale zasadnicze wpływy do gminnej kasy pochodziły jednak od Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. z podatków od nieruchomości (w tym z problematycznego podatku od „wyrobisk górniczych”), z opłaty eksploatacyjnej (za wydobyty węgiel i metan) oraz z podatku CIT. Z tych podatków co roku otrzymywaliśmy około 12-13 mln zł. Jest to kwota bliska naszym planowanym inwestycjom na 2015 rok. O ile te dwa pierwsze podatki (od nieruchomości i opłata eksploatacyjna) są stałe, to podatek CIT jest zależny od zysku JSW S.A. W związku z jej trudną sytuacją finansową, spadł on na dzień dzisiejszy do zera.

W 2002 r. zmieniła się ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, która nałożyła na gminy obowiązek egzekwowania podatku od budowli usytuowanych w wyrobiskach górniczych. Gmina od roku 2008 do roku 2011 roku pobierała podatek od „wyrobisk górniczych” za lata 2003 do 2007 wraz z należnymi odsetkami w wysokości ok. 8 mln zł. Za te 5 lat dało to prawie 42 mln zł (co odpowiada wydatkom na inwestycje w gminie za 3 lata). Za lata 2008 i 2009 decyzje już zostały skorygowane i podatek został rozliczony. Za kolejne lata, tj. od 2010 do 2014 r. podatek od budowli usytuowanych w wyrobiskach górniczych nie został jeszcze naliczony. Aby nie uległ on przedawnieniu gmina w najbliższym czasie również naliczy go JSW S.A., ale już zgodnie z aktualną interpretacją prawa podatkowego oraz wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2011 roku.

Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego oraz niekorzystnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach w październiku 2014 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Bielsku Białej ostatecznie uchyliło decyzje organu podatkowego za lata 2003 - 2005 i umorzyło postępowania podatkowe. Spowodowało to konieczność zwrócenia pobranego przez Gminę Pawłowice podatku. Przypuszczam, że podobnie będzie wyglądała sprawa ze zwrotem podatku za lata 2006 i 2007. Ale w tym przypadku gmina może odliczyć od zwracanego podatku tę część, która podlega opodatkowaniu zgodnie z wyrokiem interpretacyjnym Trybunału Konstytucyjnego, a mianowicie podatek od wyposażenia wyrobisk górniczych w rurociągi, instalacje elektryczne, telekomunikacyjne, rurociągi sprężonego powietrza, rurociągi gazowe i podsadzkowe oraz torowiska i obudowę wyrobiska stanowiącą budowlę w rozumieniu prawa budowlanego (sprawa obudowy również jest kwestionowana przez JSW S.A.). Zgodnie z interpretacją TK wyrobiska górnicze w definicji Prawa Geologicznego i Górniczego, stanowią pustą przestrzeń w górotworze i koszt ich drążenia nie podlega opodatkowaniu.

Te zawirowania prawne postawiły w niezręcznej sytuacji zarówno gminy górnicze, jak i samych przedsiębiorców górniczych. Ze względu na opieszałość sądów, gmina nie może odliczyć z należnych do zwrotu podatków podatku od instalacji w wyrobiskach górniczych za lata 2003-2005. Dlatego też, chcę złożyć pozew przeciwko Skarbowi Państwa za utracone podatki, których nie możemy dochodzić, bo postępowania sądowe trwały tak długo, że sprawa w stosunku do gminy się przedawniła.

Aktualnie oczekujemy na wyspecyfikowanie należnego podatku od wyposażenia wyrobisk przez JSW S.A. za lata 2006, 2007, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 oraz 2015 rok. Decyzje za lata 2008 i 2009 zostały już wydane i rozliczone z nadpłaty w grudniu 2014 r. w wysokości 1,8 mln zł. Gdy rozliczymy te wszystkie lata, wtedy będziemy mogli powiedzieć dokładnie, ile faktycznie musimy zwrócić podatku dla JSW S.A.  Kwota zwrotu może wynieść nawet ponad 30 mln zł, a jeszcze pozostało zwrócić gminie kredyt zaciągnięty na budowę Centrum Kultury w wysokości 4 mln zł.

W grudniu 2014 roku złożyłem JSW S.A. propozycję zaniechania naliczania odsetek  i polubownego załatwienia sprawy spłaty pobranego przez gminę podatku. Odsetki podatkowe od kwoty 24 mln zł (z pobranego podatku za lata 2003-2005) wynoszą miesięcznie 167 tys. zł, a od całej nadpłaty za lata 2003-2007 w wysokości 42 mln zł - 280 tys. zł miesięcznie. Aby zminimalizować naliczanie gminie odsetek od powstałej nadpłaty w wysokości 24 mln zł, w grudniu 2014 r. zwróciliśmy dla JSW S.A. 4,3 mln zł; w tym 2,3 mln pochodziło z kompensacji bieżącego należnego podatku i rozliczenia podatku od wyrobisk za lata 2008-2009, a 2 mln zł wpłaciliśmy z bieżących środków finansowych gminy.

Nie dość, że gmina będzie musiała zwracać tak znaczne kwoty, to bieżące podatki JSW S.A. będą dużo niższe od wpłacanych do tej pory, o czym pisałem na początku. Warto zauważyć, że w latach 2008 – 2014, w których gmina otrzymywała zawyżone podatki od JSW S.A., zobowiązani byliśmy do wpłacania do budżetu państwa tzw. podatku „janosikowego”. Podatek ten płacą gminy „bogate” na rzecz gmin „biednych”. W sumie w okresie tym dokonaliśmy wpłaty „janosikowego” w wysokości 5.474.354 zł. W związku z tym będziemy również starać się o odzyskanie całości lub części z tego podatku. W tych latach, osiągany teoretyczny wysoki dochód na jednego mieszkańca, uniemożliwiał nam pozyskiwanie dotacji unijnych na nasze zadania.

Na bieżąco będę informował mieszkańców o rozwoju sytuacji finansowej naszej gminy i zastosowaniu wszystkich prawnie dozwolonych poczynań, aby jak najszybciej rozwiązać ten problem, bez obarczania nim mieszkańców. Na dzień dzisiejszy gminie nie grozi postępowanie naprawcze, ale musi racjonalnie gospodarować, a nawet ograniczyć niektóre wydatki. Nie może być dla nas pocieszeniem, że sąsiednie gminy mają podobny problem. Możemy posiłkować się ich dobrymi rozwiązaniami lub zewnętrzną pomocą prawną czy staraniami posłów naszego regionu i Związku Gmin Górniczych. Nade wszystko liczę na fachowość naszych gminnych pracowników i zaangażowanie Rady Gminy Pawłowice.

Gmina rozważa możliwość wyemitowania obligacji komunalnych, które pozwoliłyby dokonać szybkiego zwrotu nadpłaty podatku od wyrobisk górniczych. Wykup tych obligacji byłby wtedy rozłożony na kilka lat, a gminie pozwoliłoby to prowadzić normalną gospodarkę. Równolegle do ww. działań poczynimy działania prawne przeciwko Skarbowi Państwa o zwrot gminie ”janosikowego” oraz części podatku od wyrobisk za lata 2003-2005, której w skutek opieszałych działań organów państwowych, dziś nie możemy sobie odliczyć.   

Mimo odmowy zawarcia porozumienia w sprawie zaniechania naliczania odsetek i rozłożenia na raty zwrotu podatków od wyrobisk, nadal liczyliśmy na zrozumienie i dobrą wolę JSW, ale na ten moment możemy liczyć tylko na siebie i pomoc Związku Gmin Górniczych oraz parlamentarzystów RP.

Powyżej przytoczone fakty nie mogą spowodować nadmiernego wzrostu podatków, opłat w przedszkolach czy naszego transportu lokalnego za złotówkę. Chcę kontynuować dalszy rozwój gminy, w tym prowadzić zaplanowane w wieloletniej strategii gminy inwestycje. Cel ten chcę zrealizować poprzez poszerzenie i zintensyfikowanie działań w zakresie  pozyskiwania środków na inwestycje gminne z funduszy unijnych, krajowych i powiatowych oraz z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Nadal chcemy współdziałać z Powiatem i Województwem w utrzymaniu i budowie dróg i chodników powiatowych i wojewódzkich, lecz przy zmianie proporcji współfinansowania z dotychczasowej 50 - 90 % na 10 - 50% maksymalnie. Większy nacisk położymy na realizację bieżącego utrzymania, remontów i inwestycji własnymi pracownikami zatrudnionymi przez naszą gminę, zakupując jedynie niezbędne materiały. Tylko zadania specjalistyczne i te, do których nie posiadamy własnych fachowców czy sprzętu będą zlecane na zewnątrz. Do czasu rozliczenia zwrotu podatku jesteśmy zmuszeni ograniczyć do minimum zarówno bieżące wydatki jak i inwestycje prowadzone przez Urząd Gminy, ale i jednostki zależne. Zrezygnujemy z opłacania zewnętrznej promocji w środkach masowego przekazu. Od 2015 roku zaprzestaniemy dotowania jednostek i organizacji spoza gminy. Wspólnie z Radą Gminy wyznaczymy zadania priorytetowe i te, które możemy wykonać własnymi siłami oraz te, na które możemy pozyskać środki zewnętrzne.   

Do zadań priorytetowych na najbliższe lata należy zaliczyć:

- rozwój oświaty, kontynuacja prac Rad Oświatowej, w tym: remont szkół SP 2 w Pawłowicach, Pielgrzymowicach oraz przedszkoli w Pawłowicach, uruchomienie szkoły sportowej lub klas mistrzostwa sportowego na bazie istniejących obiektów szkolnych i sportowych, uruchomienie szkoły zawodowej na bazie Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych, uruchomienie niepublicznego przedszkola w Jarząbkowicach,

- transport i poprawę bezpieczeństwa na drogach naszej gminy

- zwiększenie dostępności mieszkańców do komunikacji lokalnej,

- budowę i remonty dróg, chodników, parkingów oraz sukcesywne uzupełnianie oświetlenia

- wybudowanie obwodnicy Pawłowic od strony Jastrzębia Zdroju do drogi DK 81 (rozpoczęcie budowy finansowanej przez Wojewódzki Zarząd Dróg - grudzień 2014, a zakończenie październik 2016 r.),

- remont drogi wojewódzkiej DW 938 na „grobli” między stawami (przez WZD),

- kontynuację programu budowy ścieżek rowerowych – „rowerem do szkoły”,

- przebudowę skrzyżowania DK 81 (droga szybkiego ruchu) z ulicą Pszczyńską/Boryńską w Warszowicach (przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad),

- zabudowa drugiego fotoradaru na DK 81 przed skrzyżowaniem z drogą na Cieszyn,

- poprawę  wyglądu  estetycznego naszej gminy poprzez koszenie poboczy, pielęgnację parków i skwerów, czyszczenie dróg i chodników, instalowanie iluminacji świątecznych,

- współpracę z KWK „Pniówek” a jednocześnie egzekwowanie naprawy szkód górniczych, ochronę środowiska oraz ograniczenie wpływów eksploatacji górniczej na nasze nieruchomości poprzez stosowanie profilaktyki górniczej i budowlanej,

- współpracę z parafiami katolickimi i ewangelickimi, Spółdzielnią Mieszkaniową w Pawłowicach oraz wszystkimi organizacjami i stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy, wspieranie wolontariatu i inicjatyw społecznych,

- współfinansowanie kultury masowej i sportu oraz rozszerzenie jej dostępności dla dorosłych (w ramach programu EDUS) poprzez rozwój dotychczasowej bazy oraz zakończenie w styczniu 2015 roku budowy Gminnego Centrum Kultury (przewidywane zakończenie odbiorów i oddanie do użytkowania kwiecień 2015 r.), kultywowanie tradycji poprzez współfinansowanie zespołów śpiewaczych, stowarzyszeń oraz naukę gwary śląskiej, umieszczenie herbów naszych sołectw na budynku urzędu gminy,

- jak najszybsze zapewnienie dostaw wody pitnej z budowanych studni głębinowych w Warszowicach (budowa stacji uzdatniania i rurociągów w latach 2015-2016), dokończenie  budowy  kanalizacji sanitarnej oraz dalsza wymiana starych  rurociągów wodnych na PE,

- pozyskanie inwestorów lub środków unijnych na: rozbudowę parku obok Willi Reitzensteinów, odbudowę zamku na potrzeby domu opieki całodobowej oraz budowę tężni i fontanny umożliwiającej latem kąpiel dzieci, na bazie przychodni zdrowia w Pawłowicach utworzenie domu opieki dziennej dla osób starszych oraz centrum współpracy europejskiej, przejęcie od JSW S.A. terenu po byłym poligonie wojskowym i głowicy wschodniej oraz ich rekultywacja i zagospodarowanie na park rekreacyjno–sportowy,

- walkę z hałasem i zapyleniem poprzez dopłaty do wymiany okien na dźwiękoszczelne lub budowę przeźroczystych ekranów dźwiękochłonnych, zraszanie hałd i prowadzących do nich dróg transportowych, czyszczenie dróg i chodników,

- budowę w sołectwach centrów aktywnego wypoczynku z miejscem do spotkań, na grillowanie, na ognisko, placów zabaw dla dzieci oraz siłowni pod chmurką do ćwiczeń wysiłkowych dla młodzieży i dorosłych.

 - promowanie produktów i usług naszych rolników i rzemieślników poprzez organizowanie targów i jarmarków.

        Te wymienione wyżej zadania chcę zrealizować, pomimo konieczności zwrotu nadpłaconej przez JSW S.A. części podatku od wyrobisk górniczych, niższym podatkom od nieruchomości JSW S.A. oraz braku podatku CIT. W 2015 roku możemy nadal myśleć o rozwoju gminy, bo na terenie naszej gminy mieszkają ludzie przedsiębiorczy, działa ponad 1300 małych i średnich przedsiębiorstw. Za aprobatą Rady Gminy zamierzam w 2015 roku:

 - utrzymać niskie podatki, niskie ceny wody i ścieków,

- utrzymać dopłaty do pieców ekologicznych, instalowania solarów, pomp ciepła i wymienników ciepła CO,

- utrzymać niskie stawki dla odbioru segregowanych śmieci, odpadów zielonych i wielkogabarytowych,

- utrzymać dotacje gminne na bezpłatne badania profilaktyczne mieszkańców,

- utrzymać dopłaty do komunikacji lokalnej.

Wszystkim Mieszkańcom Gminy Pawłowice życzę, aby Nowy Rok 2015, mimo różnych trudności i problemów, z którymi z pewnością przyjdzie się nam zmierzyć, był zdrowy i szczęśliwy.

Wójt Gminy Pawłowice,
 Franciszek Dziendziel

ram