Groźny tlenek węgla - zdążyć przed tragedią

Powiat

Jak informuje rzecznik Komendy Państwowej Powiatowej Straży Pożarnej w Pszczynie, w ostatnich dniach niewiele brakowało, by na terenie powiatu pszczyńskiego tlenek węgla (zwany popularnie czadem) zebrał śmiertelne żniwo.


- W tym roku doszło już do trzech takich zdarzeń. Scenariusz jest bardzo podobny i zazwyczaj do zaczadzenia dochodzi w łazience, podczas kąpieli – rzecznik KPPSP w Pszczynie, mł. kpt. Jacek Jonkisz dodaje, że o zdarzeniu Najczęściej informuje ich pogotowie ratunkowe, które zostaje powiadomione w pierwszej kolejności. Tak było m.in. 27 stycznia w jednym z domów jednorodzinnych w Pszczynie. 48-letnia kobieta zasłabła podczas kąpieli, rodzina poinformowała pogotowie, a ci z kolei straż pożarną.


W przypadku podejrzenia występowania tlenku węgla (CO) w pomieszczeniach skontaktuj się z Państwową Strażą Pożarną tel. 998, Pogotowiem Ratunkowym tel. 999 lub zgłoś to pod numer alarmowy 112.

Straż przygotowała obszerne materiały na temat tego, co robić, aby uniknąć zaczadzenia, a także szczegółowe informacje nt. zatrucia tlenkiem węgla. (Informacje można znaleźć na stronie internetowej KPPSP, www.pszczyna.kppsp.gov.pl)

Zasady, których trzeba przestrzegać:
- nie lekceważyć objawów duszności, zawrotów głowy, nudności, wymiotów, oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej,

- przeprowadzać kontrole techniczne przewodów kominowych, systematycznie czyszcić oraz sprawdzać czy występuje dostateczny ciąg powietrza,

- użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z instrukcją producenta,

- stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu; w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,

- w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w budynku i mogą pogarszać wentylację,

- systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej wspomnianego otworu lub kratki,

- często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien.

- W trosce o własne bezpieczeństwo warto zamontować w domu czujnik dymu i gazu. Nie zabezpiecza on przed powstaniem tlenku węgla, zwiększa natomiast prawdopodobieństwo jego wczesnego wykrycia. Radzimy zakupić urządzenie dobrej jakości, co do którego będziemy mieć pewność, że zadziała w odpowiednim momencie, nie będzie generowało fałszywych alarmów, do których po czasie przywykniemy - dodaje Jacek Jonkisz.


Tlenek węgla (CO) jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, bez smaku oraz wybuchowym. Powstaje przy niezupełnym spalaniu węgla lub gazu ziemnego w warunkach niedostatecznego dopływu tlenu. Zatrucia występują przypadkowo wskutek wdychania gazów spalinowych.. Tlenek węgla charakteryzuje się 250 krotnym powinowactwem do hemoglobiny w wyniku czego dochodzi do zablokowania transportu tlenu z płuc do tkanek.

Na stopień zatrucia wpływają:
- czas ekspozycji na tlenek węgla
- stężenie tlenku węgla we wdychanym powietrzu
- wielkość wentylacji minutowej (objętość powietrza którą wdychamy w ciągu każdej minuty)

Najczęstszymi przyczynami zatrucia tlenkiem węgla są:
- niewłaściwa obsługa pieców domowych - brak dostatecznej ilości tlenu w palenisku, co prowadzi do niepełnego spalania węgla, podczas którego powstają gazy zawierające tlenek węgla,
- brak tzw. ciągu kominowego w wyniku wadliwej konstrukcji komina lub niekorzystnych warunków pogodowych; dochodzi wówczas do niepełnego spalania węgla oraz cofania się powstających gazów do pomieszczenia,
- nieszczelności przewodów gazowych, wadliwe funkcjonowanie palników lub nie wyłączenie gazu po wygaśnięciu płomienia (kuchenki, piecyki łazienkowe, systemy grzewcze),
- spaliny silników samochodowych w niewłaściwie wentylowanych pomieszczeniach.

Tlenek węgla dostaje się do krwi przede wszystkim drogą oddechową, łączy się z barwnikiem czerwonych ciałek krwi - hemoglobiną tworząc związek zwany karboksyhemoglobiną, który nie może służyć już jako przenośnik tlenu w organizmie. Dochodzi do spadku zawartości tlenu we krwi czyli do niedotlenienia. Objawy w zależności od stężenia karboksyhemoglobiny charakteryzują się:
przy niskim stężeniu (CO-Hb 10-20%) przymglenie świadomości, niepamięć wsteczna, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia wzrokowe, uczucie odurzenia, nudności
przy średnim stężeniu (CO-Hb 30-50%) znaczne przymglenie świadomości aż do utraty przytomności, wzmożone odruchy, wymioty, wzrost częstości i głębokości oddechu
przy wysokim stężeniu (CO-Hb >50%) utrata przytomności, napady drgawek, kurcze mięśni, spadek czynności oddechowej, sinica, wstrząs z przyśpieszoną akcją serca i spadkiem ciśnienia.


W związku z powyższym Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pszczynie przypomina, że:

1.Przewody kominowe (dymowe, spalinowe i wentylacyjne) powinny być w czasie ich użytkowania poddawane okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności. Kontrolę jak wyżej - w odniesieniu do przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych - powinny przeprowadzić osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim.

2.W obiektach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego i gazowego usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:

a) od palenisk opalanych paliwem stałym - co najmniej 4 razy w roku,

b) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym - co najmniej 2 razy w roku,

c) od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych - co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej.

(w obiektach j.w. usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych)


* - na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. z dnia 11 maja 2006 r.)

Udzielanie pierwszej pomocy osobie u której doszło do zatrucia tlenkiem węgla polega na:
- wyniesieniu osoby ratowanej z pomieszczenia, w którym występuje CO, z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa
- umożliwieniu dopływu dopływ świeżego powietrza
- unikaniu obciążenia wysiłkiem fizycznym
- w razie utraty przytomności ułożenie w pozycji bocznej ustalonej
- ochronie ratowanego przed wyziębieniem
przewiezieniu pod opieką lekarza na oddział szpitalny


(źródło: KPPSP w Pszczynie)

agw