Witajcie w gorszym świecie

Łąka

Wojciech Śmieja, mieszkaniec Łąki, podróżuje do miejsc omijanych przez turystów szerokim łukiem. Opisał w wydanej właśnie książce pt. „Gorsze światy. Migawki z Europy Środkowo-Wschodniej”.

- Tytułowe „gorsze światy” to miejsca z pozoru zupełnie nieciekawe, takie które obojętnie mija się patrząc zza samochodowej szyby. „Gorsze światy” lokuję w przestrzeni Europy Środkowo-Wschodniej, gdzieś od północnej Rosji aż po grecki Olimp – tłumaczy Wojciech Śmieja.

Ale zaraz dodaje, że zamieszkiwane są przez fascynujących ludzi. W jego reportażach odwiedzamy m.in. tajemniczych Pomorców znad Morza Białego, wydziedziczonych Aromumów z Macedonii, odradzające się wspólnoty monastyczne w Besarabii, rumuńskich pasterzy, dla których czas wydaje się nie istnieć, czy istebniańskich wynalazców, którzy napisali nieznany rozdział historii polskiej motoryzacji.
- Wszystkie te wspólnoty dla większości z nas stanowią zagadkę. Ich hermetyczne światy nie są światem naszego doświadczenia. Nazywam je gorszymi, ale mam nadzieję, że czytelnik wyczuje, że ta gorszość jest względna i trochę wzięta w cudzysłów – mówi autor.

Jednym z najbardziej niezwykłych miejsc opisanych w książce jest wieś Kuzomen. Leży za kręgiem polarnym w Rosji, a wokół rozciąga się jedyna na tej szerokości geograficznej piaskowa pustynia. - Przy odrobinie szczęścia można trafić na burzę piaskową albo zobaczyć fatamorganę! Kuzomen zamieszkują Pomorcy - potomkowie osadników z Nowogrodu Wielkiego, unicestwionego przez Iwana Groźnego ponad 500 lat temu! - mówi Wojciech Śmieja. Wśród opisywanych przez autora miejsc są jednak też takie, gdzie wolałby nie wracać. To na przykład Kosowska Mitrowica - miasto beznadziei i nienawiści czy Plematina, nazywana „cygańskim Czarnobylem w Kosowie_”.

Książka jest zbiorem reportaży. Część z nich ukazywała się wcześniej w prasie, część powstała na potrzeby zbioru. Łączy je wspólna myśl - chęć poznawania ginących, małych wspólnot, które wkrótce przestaną istnieć. Autor podróże do „gorszych światów” odbywał w ciągu ostatnich sześciu lat. - Wiele miejsc już się zmieniło. Piszę o tym na przykład w reportażu poświęconym Maloviste, „najsmutniejszemu miejscu na świecie”. Jest trochę nostalgicznego tonu w mojej książce – dodaje reporter.

Wojciech Śmieja jest absolwentem polonistyki na Uniwersytecie Śląskim. Wykłada w Wyższej Szkole Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, prowadzi też zajęcia na Uniwersytecie Warszawskim. Jego reportaże publikowane były m.in. w „Polityce”, „Gazecie Wyborczej”, „Przeglądzie” czy „Przekroju”.

jack