Schron pod ratuszem jest już gotowy do zwiedzania

Parę tygodni temu podczas prac remontowych odkryto, że piwnica znajdująca się pod budynkiem ratusza w Pszczynie jest tak naprawdę schronem przeciwlotniczym i przeciwgazowym.

Do odkrycia doszło przypadkowo. Podczas remontu znaleziono wystającą rurę w ścianie, której przeznaczenia nie znano. Zaczęto więc szukać tego, gdzie tak naprawdę ona biegnie i tym sposobem „po nitce do kłębka” udało się ustalić, że rura jest częścią wentylacji schronu.

Powstanie schronu datuje się na około 1931/32 rok. Według dotychczasowych ustaleń, najprawdopodobniej jest to jedno z najlepiej zachowanych tego typu pomieszczeń w Polsce.
Schron mógł pomieścić ok. 40 osób. Składał się z pięciu komór oddzielonych od siebie stalowymi drzwiami gazoszczelnymi. Do schronu prowadzi wąski korytarz, którego tylna część służyła jako przedsionek gazoszczelny.

Stalowe drzwi były zamykane na zamek z centralnym ryglowaniem i korbą. Po przekręceniu korby, rygle znajdujące się na przesuwnych listwach z boku drzwi zasuwają się za zaczepy w futrynie, dociskając uszczelkę obwodową. Wyposażone one są także w wziernik.

Idąc dalej znajdziemy wielkie urządzenie filtrowentylacyjne służące do napowietrzenia schronu. Napędzane jest ono korbą, której ok. 40 obrotów pozwalało uzupełnić powietrze we wszystkich pomieszczeniach. Ujście systemu rur znajduje się pod samym okapem dachu ratusza. Instalacja wyposażona jest także w dodatkowe zawory pozwalające regulować ilość powietrza docierającego do poszczególnych komór.

- Ciekawe jest to, że wyposażenie techniczne schronu jest w pełni oryginalne. Drzwi i instalacja filtrowentylacyjna są zachowane w świetnym stanie – mówi rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Pszczynie, Piotr Łapa.

Wyposażenie zostało wykonane przez pszczyńską firmę ślusarską Jana Pająka. Podejrzewa się, że nie była to jedyna realizacja tej firmy, która prawdopodobnie była dostawcą dla wojska.

W schronie znajduje się także mechaniczna pompa wodna dostarczająca wodę do pomieszczenia (najprawdopodobniej podczas wojny używano pompy ręcznej), a także suchy klozet zapewniający znajdującym się tam ludziom minimalny, wymagany poziom życia.

Oprócz głównego wejścia , znajdującego się wewnątrz ratusza, można tam znaleźć drzwi awaryjne wychodzące na ulicę Ratuszową oraz wlot wentylacyjny, który znajduje się pod kratą, przy wejściu do budynku, od strony rynku.

Aktualnie dla zwiedzających, w schronie wywieszone zostały zdjęcia Pszczyny z lat 20. ub. wieku, a także tablice informacyjne na temat przeznaczenia pomieszczeń i urządzeń. Z uwagi na położenie schronu, będzie on udostępniany do zwiedzania tylko podczas wielkich imprez, takich jak np. Dni Pszczyny czy Noc Muzeów, aby nie zaburzać pracy urzędu. W najbliższą sobotę schron można zwiedzić w godz. 10.00-24.00, zaś w niedzielę w godzinach 17.00-24.00.

Miejsce to będzie jeszcze dokładnie badane, by dowiedzieć się, czy nie kryje jeszcze jakichś sekretów.

Paweł Kałuża