Jak poprawić Budżet Obywatelski? Dyskutowali w urzędzie

Ostatnie dwie edycje budżetu obywatelskiego pokazały, że potrzebne są zmiany. Co zrobić, żeby projekt łączył, a nie dzielił mieszkańców gminy?

Na wtorkowej debacie w Urzędzie Miejskim, przygotowanej przez Stowarzyszenie Bona Fides z Katowic, omówiono kilka propozycji, które mogą usprawnić kolejny budżet obywatelski.   

Pomimo, że zainteresowanie ostatnim budżetem cieszyło się 70% frekwencją to w dyskusji na temat plusów i minusów projektu partypacyjnego udział wzięło zaledwie 10 osób. Nie zabrakło mimo to pomysłów, które mogą w przyszłości przyczynić się do uniknięcia niepotrzebnych błędów.

Burmistrz, Dariusz Skrobol podkreślił, że zależy mu na zmianach w budżecie obywatelskim i stworzeniu nowej formuły. Zadeklarował także, że na przełomie kwietnia i maja zorganizowane zostaną warsztaty oraz konferencje z udziałem specjalistów z tej dziedziny, które będą miały na celu wypracowanie najbardziej optymalnego modelu budżetu partycypacyjnego dla naszej gminy.

Raport Stowarzyszenia dotyczący pszczyńskiego budżetu obywatelskiego omówiony w pierwszej części spotkania przygotowany został w oparciu o badania dokumentów, rozmowy z urzędnikami oraz analizę lokalnych mediów. Zwrócił on główną uwagę na konieczność uczestnictwa mieszkańców gminy na każdym szczeblu budżetu obywatelskiego, począwszy od przygotowania samej procedury, opracowania projektów, wyboru projektów, aż po analizę wykonania zwycięskich zadań. W Pszczynie niestety takiego udziału zabrakło.

Odwołano się do zbyt krótkiego czasu analizy ponad 100 wniosków przez pszczyńskich urzędników, którzy mieli na to zaledwie dwa dni, w porównaniu kiedy w Katowicach trwało to blisko trzy miesiące. Następną ważną kwestią było wydłużenie terminów, które pozwoliłyby na szczegółowe konsultacje wnioskodawców ze specjalnie powołanym zespołem ds. opracowania zasad budżetu obywatelskiego.

Gmina powinna podać także przykładowe cenniki określonych projektów, aby wnioskodawcy jeszcze przed zaangażowaniem w dany projekt wiedzieli, ile dana inwestycja może kosztować. - Nie brakowało przypadków, w których oszacowany koszt inwestycji okazał się w praktyce dużo większy, jak np. renowacja grobu powstańca w Pszczynie czy budowa ogrodzenia boiska w jednym z sołectw – mówił, asystent burmistrza, Piotr Łapa.  

Miłosz Klemens, mieszkaniec Pszczyny, zaproponował także zwiększenie częstotliwości informacji z przebiegu budżetu za pomocą różnych środków, nie tylko tych internetowych, by nie dyskryminować osób starszych, którzy mogli zostać słabo poinformowani o etapach projektu.  

Zaproponowano częstsze rozmowy o budżecie na spotkaniach rad sołeckich i osiedlowych, a nawet zorganizowanie specjalnych spotkań poświęconych wyłącznie tej kwestii, do czego powinien zachęcać samorząd gminny. Spotkania miałyby na celu zjednanie mieszkańców, którzy mogliby wspólnie opracowywać projekt potrzebnej inwestycji i wspólnie się pod nim podpisać. Uniknęłoby to składania wniosków przygotowanych przez jednostki, które mogą być mało istotne dla ogółu mieszkańców danego obszaru.  

- Najważniejsze jest organizowanie jak największej ilości tego typu rozmów, aby każdy zainteresowany miał prawo do swojej opinii. Ludzie muszą widzieć sens takich spotkań – mówił działacz miejski, Wojciech Jakubiec.

Prowadzący spotkanie Grzegorz Wójkowski, współtwórca budżetu obywatelskiego w Katowicach, zasugerował realizację pewnych projektów, które można byłoby finansować tylko na pewnym etapie, a nie skupiać się na całościowym wykonaniu od A do Z. Rozpoczęcie pewnej inwestycji w późniejszym czasie mogłoby mieć większe szanse na realizację ze środków gminy.  

Jeden z pomysłów proponował podzielenie budżetu obywatelskiego ze względu na ordynację wyborczą, co z drugiej strony spowodowałoby utratę projektów, które dotyczą wszystkich mieszkańców, bo uwaga skupiona zostanie głównie na małych obszarach jak osiedla czy sołectwa.

Proponowano także przygotowanie urn na tradycyjne głosy, które znajdowałyby się  nie tylko w Urzędzie Miejskim, ale także w wyznaczonych miejscach sołectw i osiedli.

Poruszono temat fałszerstw oddawanych głosów internetowych, które ciężko zweryfikować. - Katowice postawiły tylko na bezpośrednie oddawanie głosów w Urzędzie Miejskim, przez co rozprawiły się z tym problemem, lecz niestety frekwencja osiągnęła zaledwie 3% - mówił Grzegorz Wójkowski.

- Budżet obywatelski powinien być doskonałym elementem budowania zaufania społecznego, dzięki któremu możemy poszerzać proces edukacji. Powinien być przygotowany tak, aby nie były potrzebne procedury wykrywające oszustwa – dodał Wojciech Jakubiec.  

Nie brakowało głosów o podziale budżetu na dwa etapy, gdzie w analizę wniosków powinni włączyć się także radni Rady Miejskiej, którzy mogliby wyłonić priorytetowe zadania dla gminy w pierwszym etapie, a następnie przedyskutować realizację pozostałych projektów i podzielić finansowanie tych zadań.  

Wojciech Jakubiec sugerował także, aby postawić na dokładną weryfikację impulsu, z jakiego pochodzi dany wniosek. – Warto sprawdzić, czy jest to na przykład projekt, który już kiedyś był przygotowany, ale nie znalazły się dla niego środki w budżecie gminy czy jest to pomysł przygotowany oddolnie – mówił Jakubiec.

Zwrócono uwagę na dysproporcje związane z aktywnością mieszkańców gminy w mieście i sołectwach. Bo blisko 90% ostatnich projektów zostało skumulowanych na obszarach wiejskich.  

- Moim zdaniem powinno postawić się na większe kampanie reklamowe ukierunkowane nie tylko na media elektroniczne, ale również na prasę, ulotki czy plakaty, które pozwoliłyby dotrzeć do jak najszerszego grona odbiorców – mówił Miłosz Klemens.

Jak podkreślał Piotr Łapa, projekt taki powinien łączyć, a nie dzielić mieszkańców gminy. - Świetnym przykładem są sołectwa, gdzie niemożliwe stało się możliwe, mianowicie współpraca Jankowic i Studzienic, które nawzajem wspierały swoje projekty. Uważam, że trzeba zachęcać do współpracy różne osiedla czy sołectwa, aby te mniejsze nie czuły się wykluczone i były wspierane przez te większe, gdyż wtedy mają szanse na sukces – mówił Łapa.

Wojciech Jakubiec jako jeden z wnioskodawców projektu zasugerował, aby ograniczyć uczestnictwo w budżecie obywatelskim organizacjom pozarządowym, gdyż te mogą ubiegać się o finansowanie z innych źródeł. W jego propozycjach padły także targi wniosków, czyli spotkania wszystkich zainteresowanych budżetem od wnioskodawców, radnych po zwykłych mieszkańców gminy, którzy jeszcze przed możliwością oddawania głosów na dany projekt weryfikowaliby i oceniali poszczególne projekty.    

Piotr Łapa na zakończenie zapewnił, że Urząd Miejski jest otwarty na ciekawe propozycje - Chcemy zmian i uniknięcia niepotrzebnych błędów. Dzięki takim spotkaniom i raportom mamy solidny materiał dotyczący nowych świeżych koncepcji, które chcemy wprowadzać w życie – podkreślał asystent burmistrza Pszczyny.  

tog